Toàn án tối cao Sri Lanka ra lệnh bồi thường 1 tỷ đô la cho thảm học X-Press Pearl

Được tòa án mô tả là "thảm họa môi trường biển nghiêm trọng nhất trong lịch sử đất nước", vụ việc liên quan đến việc một con tàu mang cờ Singapore bốc cháy vào ngày 20 tháng 05 năm 2021 khi đang chở hàng hóa nguy hiểm, bao gồm 25 tấn axit nitric và hơn 1500 container. Bất chấp nỗ lực chữa cháy trong nhiều tuần, con tàu đã chìm vào ngày 2 tháng 06 năm 2021, giải phóng một lượng lớn chất độc hại và hạt nhựa - còn được gọi là nurdle - ra Ấn Độ Dương.

Hậu quả thật thảm khốc: ô nhiễm biển lan rộng, động vật hoang dã biển chết hàng lọat - 417 con rùa biển, 48 con cá heo, 08 con cá voi - và hệ sinh thái ven biển bị phá hủy nghiêm trọng. Lệnh cấm đánh bắt các kéo dài một năm càng tàn phá sinh tế của hàng ngàn người Sri Lanka.

Tòa án đã chỉ đạo trả 1 tỷ đô la cho Bộ trường Tài chính theo từng đợt trong vòng 1 năm. Ủy ban bồi thường MC X - Press Pearl, do cựu thẩm phán EAGR Amarsekera làm chủ tịch, sẽ giám sát quá trình bồi thường và phục hồi. Tòa án cũng chỉ đạo Tổng chưởng lý Sri Lanka đẩy nhanh các cuộc điều tra hình sự đối với những người liên quan, bao gồm các đặc vụ địa phương và các quan chức bị cáo buộc thiếu hành động.

Phán quyết nêu rõ chủ sở hữu tàu, EAS Ro, các bên thuê tàu và đại lý địa phương Sea Consortiom Lanka-tất cả đều có trụ sở tại Singapore - phải chịu trách nhiệm theo nguyên tắc người gây ô nhiễm phải trả tiền. Phán quyết kết luận rằng các bên này đã thừa nhận thiệt hại môi trường nhưng không đưa ra các đánh giá hoặc phản tố đáng tin cậy đối với các tổn thất được trình bày.

Tòa án Tối cao phán quyết rằng nhà nước cũng đã bỏ rơi người dân. Bộ trưởng Môi trường lúc bấy giờ là Nalaka Godahewa và Cơ quan Bảo vệ Môi trường biển (MEPA) bị phát hiện đã vi phạm các quyền cơ bản khi không thực hiện hành động phòng ngừa kịp thời. Phán quyết này được đưa ra sau nhiều đơn kiến nghị về cơ bản do các nhà môi trường, cộng đồng ngư dân và các nhà lãnh đạo tôn giáo đệ trình.

Tòa án tuyên bố đây là "vụ tràn nhựa biển lớn nhất thế giới được ghi nhận", trích dẫn việc thải ra các vật liệu nguy hại chưa từng có, gây ô nhiễm nguồn nước và gây hại cho thực vật phù du - những sinh vật cực kỳ quan trọng đối với hệ sinh thái đại dương. Phán quyết cũng lưu ý đến những tác động lâu dài của thảm học, với tình trạng ô nhiễm và thiệt hại sinh thái vẫn còn hiện hữu sau bốn năm.

Các chủ sở hữu và đại diện của họ vẫn chưa đưa ra bình luận công khai về phán quyết này.

Câu chuyện đầy đủ về các chết thảm khốc của tàu X-Press Pearl tại Siri Lanka có âm hưởng của những thảm họa tàu trước đây như vụ chìm tàu chở dầu Prestige năm 2002 và có thể thổi bùng lên cuộc tranh luận đang diễn ra về nơi trú ẩn.

Phát biểu với Splassh sau thảm họa bốn năm trước, Tim Hartnoll, chủ tịch điều hành của X-Press Feeders, cho biết việc đóng đói kém là nguyên nhân gây rò rỉ axit, mà thủy thủ đoàn đã phát hiện trong một số container khi đang ở Biển Ả Rập, cách Sri Lanka hàng nghìn km. Sau khi phát hiện rò rỉ, thuyền trưởng đã liên hệ với hai cảng - Hazira ở bở biển phía tây Ấn Độ và Hamad ở Qatar - để yêu cầu dỡ các container bị rò rỉ. Yêu cầu đã bị từ chối, và con tàu hoàn toàn mới đã lên đường đến Sri Lanka.

Hartnoll cho biết: "Đó là trường hợp hội chứng "Không ở trong sân nhà tôi"".

Theo: Sam Chabers - Siri Lanka's top courrt order $1bn payout over X-Press Pearl disaster.